Бо қарори ҳукумат аз 2 марти соли равон ба Вазорати энергетика ва дигар вазорату идораҳои дахлдор дастур дода шудааст, ки ҷиҳати сохтмони неругоҳҳои офтобӣ дар минтақаҳои кишвар тадбирҳои амалӣ андешанд.
Мувофиқи маълумоти Агентии омори кишвар, соли 2022 дар Тоҷикистон ҳудуди 21,4 млрд киловатт-соат неруи барқ истеҳсол шуда, ҳудуди 93,1%-и барқ аз ҳаҷми умумӣ дар неругоҳҳои барқи обӣ, 6,9% – дар марказҳои барқу гармидиҳӣ ва 0,001% (300 кВт/соат) – дар неругоҳҳои офтобӣ истеҳсол шудааст.
Бино ба маълумоти Вазорати энергетика, имконоти гидроэнергетикии Тоҷикистон 527 млрд киловатт-соат дар як солро ташкил медиҳад, ки айни замон ҳамагӣ ҳудуди 4%-и он истифода мешавад. Аз рӯи ин нишондиҳанда ҷумҳурӣ пас аз Чин, Русия, ИМА, Барзилия, Ҷумҳурии Заир, Ҳиндустон ва Канада дар ҷаҳон зинаи 8-ум ва дар Осиёи Марказӣ – мақоми 1-умро ишғол мекунад.
Тибқи маълумоти Агентии обуҳавошиносии Тоҷикистон, давомнокии нурафшонии офтоб дар кишвар 2100-3166 соат дар як сол ва шумори рӯзҳои офтобӣ дар як сол аз 260 то 300 рӯзро ташкл медиҳад.
Иқтидори истифодаи энергия офтобӣ дар Тоҷикистон тибқи ҳисоби Вазорати энергетикаи ҷумҳурӣ, 3103 млрд кВт/соат дар як солро ташкил медиҳад. Иқтидори бодии кишвар мувофиқи арзёбии энергетикҳои ҷумҳурӣ, аз 30 то 100 млрд кВт/соат дар як солро ташкил медиҳад.
Қаблан рӯзи 15 март дар вохӯрии вазирони энергетикаи кишварҳои узви Созмони ҳамкории Шанхай (СҲШ) вазири энергетика ва захираҳои оби Тоҷикистон Далер Ҷумъа хабар дод, ки аз равандаҳои манфие, ки бар асари тағйирёбии иқлим ба вуҷуд меоянд, бахши энергетика низ дар канор намонд.
“Ба ҳамагон маълум аст, ки обҳои дар неругоҳҳои барқӣ истифодамешуда аз пиряхҳо ба вуҷуд меоянд, ки мутаассифона, солҳои ахир тезтар об шуда истодаанд”, – изҳор дошт вай.
Ба гуфтаи вазир, тайи сад соли ахир пиряхҳои Тоҷикистон 30%-и ҳаҷми худро талаф доданд.
“Тоҷикистон аз лиҳози мутобиқшавӣ ба воқеияти имрӯза, ният дорад, ки аз ҳисоби ҷорисозии сарчашмаҳои барқароршавандаи энергия, истеҳсоли барқро зиёд кунад”, – зикр кард ӯ.
Вазир хабар дод, ки иқтидори муқарраршудаи неруи барқ аз ҳисоби энергияи офтобӣ ва бодӣ то соли 2030 бояд на камтар аз 700 МВт-ро ташкил диҳад.
ИЗОБРАЖЕНИЕ Далер Ҷумъа
“Дар ин самт аллакай дар ҳамдастӣ бо шарикон лоиҳаи сохтмони якчанд неругоҳҳои офтобӣ таҳия мешавад”, – таъкид дошт ӯ.
Тибқи маълумоти Вазорати энергетика, айни замон иқтидори умумии низоми электроэнергетикии Тоҷикистон ба ҳудуди 6000 МВт баробар аст.
Дар ҳамин ҳол, Далер Ҷумъа изҳор дошт, ки сохтмони неругоҳи барқи обии “Роғун” идома дошта, “дар оянда натанҳо амнияти энергетикии Тоҷикистонро таъмин мекунад, балки ба афзоиши ҳаҷми содироти барқ ба кишварҳои ҳамсоя низ мусоидат хоҳад кард”.
Ӯ татбиқи лоиҳаҳои сармоягузории байниминтақавӣ, рушди энергияи сабз, бунёд ва таъмиру навсозии сарчашмаҳои нави истеҳсоли энергия, аз ҷумла ду неругоҳи барқӣ дар ҳавзаи дарёи Зарафшонро, ки дар доираи ҳамкориҳо бо Ӯзбекистон сохта мешаванд, муҳим арзёбӣ намуд.
Далер Ҷумъа илова кард, ки ҳаҷми умумии сармоягузории кишварҳои узви СҲШ ба бахши энергетикаи Тоҷикистон зиёда аз 1,3 млрд долларро ташкил медиҳад.
